Διαρθρωτικές
λέξεις και φράσεις
Η συνοχή
– η σύνδεση δηλαδή των προτάσεων, των περιόδων, των παραγράφων, των τμημάτων
του κειμένου – επιτυγχάνεται με:
α.αντωνυμίες, αναφορικές, δεικτικές κ.ά.
β.επανάληψη
σημαντικών λέξεων (λέξεις – κλειδιά) της παραγράφου ή του
κειμένου
γ.νοηματική συγγένεια> (τα νοήματα σχετίζονται τόσο στενά, ώστε το ίδιο το νόημα δείχνει τη σχέση
ανάμεσα στις προτάσεις ή στις παραγράφους)
δ.
παράγωγες-σύνθετες- ομόρριζες των λέξεων-κλειδιά
ε. με
προεξαγγελτική παράθεση> και το σημαντικότερο…κ.ά.
στ. με
διάζευξη> ή, είτε…
ζ.διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις.
ζ.διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις.
Κάποιες
από τις διαρθρωτικές λέξεις και φράσεις καθώς και η σημασία τους είναι οι
παρακάτω:
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
- - - -
|
1.
|
αιτιολόγηση
|
εξαιτίας, επειδή, γιατί, διότι, αφού,
μια και, μια που, που, ένας ακόμη λόγος, καθώς, αυτό (οφείλεται, εξηγείται,
ερμηνεύεται, αιτιολογείται), εφόσον, (η αιτία, ο λόγος, η εξήγηση) είναι, γι’
αυτό το λόγο, έτσι, με αιτιολογικές μετοχές ή εμπρόθετους προσδιορισμούς της
αιτίας κ.τ.λ.
|
|
2.
|
αποτέλεσμα
|
γι’ αυτό το λόγο, ως επακόλουθο, κατά
συνέπεια, αποτέλεσμα (απόρροια, απότοκο) όλων αυτών, και γι’ αυτό, ώστε, έτσι
που, λοιπόν, κ.λπ.
|
|
3.
|
αντίθεση - εναντίωση
|
αλλά, μα, όμως, και όμως, παρά, μόνο, μόλο, παρόλο,
ωστόσο, εντούτοις, μάλιστα, έπειτα, μολαταύτα, εξάλλου, αντίθετα, σε
αντίθεση, απεναντίας, διαφορετικά, ειδάλλως, ειδεμή, αλλιώς, αλλιώτικα, από
την άλλη πλευρά, πάλι, ενώ, αν και, και αν, μολονότι, αντίστροφα, ενάντια,
στον αντίποδα, ακόμη κι αν, παρ’ όλα αυτά, δε συμβαίνει όμως το ίδιο, όχι
μόνο … … αλλά και, όχι μόνο … … αλλά και να, και που, και ας, όχι μόνο δεν …
… μα ούτε, όχι μόνο … … παρά, όχι μόνο να μην … … αλλά ούτε και να, όχι μόνο
να μη … … αλλά να … κ.λπ.
|
|
4.
|
χρονική σχέση
|
αρχικά, προηγουμένως, στη συνέχεια, πρώτα, ύστερα,
πριν, εντωμεταξύ, έπειτα, τέλος, όταν, καθώς, όποτε, μόλις, αργότερα κ.λπ.
|
|
5.
|
ένας όρος - προϋπόθεση
|
αν, εκτός αν, σε περίπτωση που, με την προϋπόθεση,
σε περίπτωση που, κ.λπ.
|
|
6.
|
επεξήγηση
|
δηλαδή, αυτό σημαίνει, ειδικότερα, με άλλα λόγια,
ήτοι, συγκεκριμένα, με όσα είπα προηγουμένως εννοούσα, για να γίνω πιο σαφής,
(για να με καταλάβετε) θα σας το παρουσιάσω με άλλο τρόπο, κ.λπ.
|
|
7.
|
έμφαση
|
το σημαντικότερο από όλα, το κυριότερο, είναι αξιοσημείωτο
ότι, αξίζει να σημειωθεί πως, εκείνο που προέχει, θα έπρεπε να τονιστεί ότι,
αξιοπρόσεκτο είναι πως, ιδιαίτερα σημαντικό είναι, πρέπει ακόμη να σημειωθεί,
θα ήθελα να τονίσω το εξής, θα ήθελα να επισημάνω την προσοχή σας, κ.λπ.
|
|
8.
|
παράδειγμα - διευκρίνιση
|
λόγου χάρη, π.χ., για παράδειγμα, παραδείγματος
χάρη, παραδειγματικά, κ.λπ.
|
|
9.
|
επεξήγηση
|
δηλαδή, ειδικά, ειδικότερα, συγκεκριμένα, κ.λπ.
|
|
10.
|
απαρίθμηση επιχειρημάτων, εισαγωγή μιας καινούριας
ιδέας
|
πρώτο … … δεύτερο, καταρχήν, τελικά, το επόμενο
επιχείρημα (θέμα) που θα μας απασχολήσει, κατόπιν τίθεται … (το θέμα, το
ερώτημα, το ζήτημα), πρωταρχικά … … δευτερευόντως, αρχικά … … στη συνέχεια,
|
|
11.
|
διάρθρωση του κειμένου
|
ο άρθρο, η μελέτη, η εισήγηση, η ομιλία μου
χωρίζεται σε … … μέρη: στο πρώτο κ.λπ.
|
|
12.
|
συμπέρασμα - ανακεφαλαίωση
|
για να συνοψίσουμε, συγκεφαλαιώνοντας, επιλογικά,
συμπερασματικά θα λέγαμε ότι, λοιπόν, τελικά, συνάγεται το συμπέρασμα,
ανακεφαλαιώνοντας κ.λπ.
|
|
13.
|
γενίκευση
|
γενικά, τις περισσότερες φορές, ευρύτερα κ.τ.λ.
|
|
14.
|
προσθήκη
|
ακόμη, επίσης, πρόσθετα, επιπρόσθετα, έπειτα, εκτός
απ’ αυτό, επιπλέον κ.λπ.
|
|
15.
|
ταξινόμηση, διαίρεση
|
αφενός – αφετέρου, απ’ τη μια – απ’ την άλλη κ.λπ.
|
|
16.
|
τοπική σχέση
|
εδώ, εκεί, μέσα, έξω, κοντά, μακριά, πάνω, κάτω κλπ.
|
|
17.
|
αναλογία - ομοιότητα
|
όπως … … έτσι, σαν, ομοίως, ανάλογη
είναι η περίπτωση, κάτι ανάλογο συμβαίνει και με, κ.λπ.
|
ΠΩΣ ΛΥΝΩ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ
Τι είναι συνοχή> Είναι οι γλωσσικοί τρόποι (διαρθρωτικές-συνδετικές
λέξεις και εκφράσεις) με τους οποίους «δένουν»- συνδέονται α. ενδοπαραγραφικά, οι περίοδοι μεταξύ
τους, λ.χ. η πρώτη με τη δεύτερη κ.ο.κ. και οι προτάσεις- οι κύριες με τις
δευτερεύουσες- μεταξύ τους και β. διαπαραγραφικά,
οι παράγραφοι μεταξύ τους.
1.
Τι μου ζητούν> α. να εντοπίσω- ελέγξω τη συνοχή β. να τη σχολιάσω γ. και τα δύο
Α. εντοπίζω τις σχετικές
λέξεις-εκφράσεις και, στη συνέχεια, καταγράφω τη νοηματική τους σχέση, π.χ. όμως>
δηλώνει αντίθεση, επίσης> δηλώνει προσθήκη κ.ά. Τέλος, χρησιμοποιώ τη στερεότυπη έκφραση «Τέλος, η συνοχή επιτυγχάνεται και με την ενιαιότητα
του ύφους».
Β. σχολιάζω> Αφού εντοπίσω τις
λέξεις και δηλώσω τη νοηματική τους σχέση, καταγράφω ότι η συνοχή ήταν υψηλή και ταιριάζει στο κειμενικό είδος, λ.χ. άρθρο,
δοκίμιο πειθούς κ.ά. –με εξαίρεση ίσως σε παράγραφο δοκιμίου στοχασμού.
Χρησιμοποιώ, εννοείται και την παραπάνω
στερεότυπη έκφραση.
